Den Andel

Den Andel is een agrarisch dijkdorp dat met name uit lintbebouwing bestaat. De bebouwing strekt zich uit langs de oost-westelijke richting verlopende Oude Dijk en de haaks daarop staande Streekweg naar het zuiden toe. Op de kruising van beide wegen staat prominent het in 1910 in Art Deco opgetrokken vroegere hotel van der Steeg (later De Gouden Korenaar), waar sinds de jaren 1990 een galerie (Galerie Den Andel) is gevestigd door Steven John Roberts (Geboren Australia 1945) en Hélène Grégoire (geboren Amsterdam 1946).

Er wonen in het dorp bovengemiddeld veel mensen die afkomstig zijn van buiten de provincie en die er vanwege de rust en ruimte zijn gaan wonen; niet zelden in de jaren 1960 en 1970, toen er veel woongroepen en communes ontstonden. Recente verhuiscijfers van de gemeente laten zien dat tegenwoordig ongeveer de helft van de vestigers uit andere Groningse gemeenten komt en nog eens ruim een derde uit andere delen van Nederland. Slechts iets meer dan 10% van de vestigers komt uit Den Andel zelf of andere plaatsen binnen de gemeente. De bevolking van Den Andel is relatief gezien armer dan omliggende dorpen. Er wonen meer werkzoekenden en uitkeringsgerechtigden. De huizen in het dorp bestaan vooral uit vrijstaande woningen. De gemeente Winsum beschouwt Den Andel als een woondorp, waar in de nabije toekomst alleen voor de natuurlijke behoefte mag worden gebouwd en dus geen uitbreiding plaats mag vinden.

Een aantal mensen uit het dorp werken in de iets oostelijker gelegen raspatatfabriek van Aviko (voorheen Rixona). Het dorp zelf telde in 2010 een veertigtal bedrijfjes, waarvan het grootste deel bestaat uit eenmansbedrijfjes. Het dorp telt onder andere een winkel met benzinepomp, een galerie, een aantal ateliers, een theetuin, een kruidentuin ("Hof van Ootje"), een steenhouwerij en een molen. In het dorpshuis van Den Andel bevindt zich verder een cateringbedrijf. Het dorp telt tevens een openbare basisschool ('De Holm'). Verschillende rijdende winkels doen het dorp aan.